28. چرا بنده دیگران ؟
و لا تنکن عبد غیرک و قد جعلک الله حرا.
نامه /31
ترجمه : بنده دیگرى مباش ، که خدا، تو را آزاده آفریده است .
شرح : خداوند، انسان را به صورت موجودى آزاد، و داراى شخصیت و عزت نفس آفریده شده است . و به او عقل و شعور، و نیروى درک و دریافت ، و قدرت اراده بخشیده است ، تا اندیشه خود را به کار اندازد، از نیروى بدنى خود استفاده کند، و با قدرت فکر، و تن دادن به کار و تلاش ، در کمال آزادى و سربلندى ، زندگى شرافتمندانه یى را دنبال کند. در آفرینش خدا، هیچ انسانى از دیگرى برتر و باارزش تر، یا کمتر و بى مقدارتر نیست . بنابر این ، هیچ انسانى حق ندارد که دیگران را بنده خود سازد، و هیچ انسان هم حق ندارد خود را به صورت بنده دیگران در آورد. زیرا بندگى ، تنها در برابر خداوند متعال شایسته است ، و جز خدا، هیچکس ‍ شایسته آن نیست که انسانى ، در برابرش ، خود را دچار ذلت و زبونى کند و مانند بنده ناتوان و بیمقدارى ظاهر شود.
البته کسى که عزت داشته باشد، و ارزش انسانى خود را بشناسد، به آزادى گرانقیمتى که خداوند به او ارزانى داشته ، احترام خواهد گذشت . چنین فردى ، همیشه به نیروى فکر و قدرت کار و تلاش خود متکى خواهد بود، به آنچه در یک زندگى شرافتمندانه نصیبش میشود قناعت خواهد کرد، و در نتیجه ، همواره سربلند و آزاد خواهد زیست .
اما افراد ذلیل و بى شخصیتى هم پیدا مى شوند، که به خاطر مال دنیا، در برابر ثروتمندان یا صاحبان مقام و قدرت ، به زانو مى افتند، سر تعظیم فرود مى آورد، و بصورت بنده یى ذلیل و بى ارزش ظاهر مى شوند، تا شاید از ثروت و مقام آن افراد بهره یى ببرند و بیش از حد لیاقت خود، مال و مقامى بدست آورند.
امام علیه السلام ، اینگونه افراد را نکوهش مى کند و به همه مسلمانان هشدار مى دهد که : مبادا آزادى و ارزش انسانى خود را، که خداوند به شما ارزانى داشته است ، پایمال کنید و به طمع مال و مقام ، در برابر انسانى همچون خودتان ، بندگى کنید، زیرا خداوند، همه انسانها را آزاد و یکسان آفریده است .