32. ستیزه جویى
لا تدعوک الى مبارزه ، و ان دعیت الیها فاءجب ، فان الداعى باغ و الباغى مصروع .
ح / 233
ترجمه : کسى را به ستیز دعوت مکن ، اما اگر تو را به مبارزه دعوت کردند، براى دفاع از خود، جنگ را قبول کن . زیرا شخص ستیزه جو، ستمگر است ، و ستمگر بر خاک مى افتد و مغلوب مى شود.
شرح : یکى از افتخارات فراوان اسلام ، این است که در دستورات آن هیچگاه دعوت به ستیزه وجود ندارد. زیرا اسلام ، دین صلح و صفا و آشتى است ، و قادر است که تمام مسائل را با منطق قوى و دلایل روشن و محکم خود حل کند. و بخاطر همین برخوردارى از منطق و دلیل است که هیچگاه پیغمبر (ص ) و ائمه معصوم (ع ) لازم نمى دیدند کارها را با زور پیش ببرند، و رفتار جنگ طلبانه داشته باشند و جنگى را شروع کنند.
در جنگهاى صدر اسلام ، هیچگاه حضرت محمد (ص ) و مسلمانان براى جنگ پیشقدم نمى شدند و به جنگ کسى نمى رفتند. بلکه این دشمنان اسلام بودند که یا بطرف مسلمانان لشکر کشى میکردند، یا آنقدر به آزار و اذیت و شکنجه مسلمین مى پرداختند که آنها هم براى دفاع از خود ناچار از جنگیدن مى شدند.
دلیل اینکه اسلام ، پیشقدم شدن در جنگ و جنگ طلب بودن را جایز نمیداند. این است که هر کس جنگ طلب باشد، و با برپاکردن جنگ به کشتار و تجاوز دست بزند،ستمگر است . و ستمگر نیز، سر انجام بر خاک مى افتد و مغلوب میشود. پس اسلام ، هرگز دستور جنگ طلبى نمى دهد، چون هرگز نمیخواهد پیروانش ستمگر باشند.
اما همان اندازه که اسلام ، مسلمانان را از جنگ طلبى بر حذر میدارد، به همان اندازه هم ، هر مسلمانى را موظف میسازد که در برابر جنگ طلبها، از خود دفاع کند. زیرا دفاع نکردن در برابر جنگ طلبها، دلیل خوارى و زبونى است ، و اسلام هرگز نمیخواهد که پیروانش خوار و زبون باشد و به دیگران ، اجازه کشتار و تجاوز بدهد.
به همین دلیل است که امام علیه السلام نیز مى فرماید که مسلمانان نباید جنگ طلب باشند، اما اگر جنگى به آنها تحمیل شد، باید بهر قیمتى که هست از خود دفاع کنند و حتى با چنگ و دندان به جهاد برخیزند و به زمزمه هاى شوم صلح و سازش اعتنا نکنند.
33. چه بسا که یکبار خوردن
کم من اءکله منعت اءکلات .
ح /171
ترجمه : بسا که یک خوردن چیزى ، تو را از خوردن بسیارى از خوردنیهاى دیگر، محروم مى کند.
شرح : گاهى کسى را مى بینیم که سر سفره ، به غذائى میرسد که با وضع مزاجى آن روز او سازگار نیست و نباید از آن بخورد. اما او نمیتواند از هوس ‍ خوردن جلوگیرى کند، و از آن غذائى ناسازگار میخورد، و چند ساعت بعد، به بستر بیمارى مى افتد. یا گاهى ، کسى دیگرى را مى بینیم ، که ناراحتى مزاجى ندارد، ولى در خوردن غذا، چنان افراط و زیاده روى میکند که بیمار مى شود.
در هر حال ، اینگونه افراد، بخاطر آن که نتوانسته اند شکم خود را نگاه دارند چنان بیمار و نزار میشود، که تا مدتها از خوردن بسیارى از غذاها و میوه ها و خوراکى ها محروم میشوند. و ته دستور پزشک با چند روز، جز غذائى ساده ، نمیتوانند به چیز دیگرى لب بزنند.
در حالیکه اگر آن یکى ناپرهیزى نمیکرد، و این یکى به افراط و زیاده روى نمى پرداخت هر دو، در روزهاى بعد نیز میتوانستند از هر نوع خوراکى استفاده کنند، و ناچار از تحمل چند روز پرهیز و محرومیت نمى شدند.
این سخن امام علیه السلام ، به ما مى آورد که : در هر کارى ، باید به عاقبت آن هم بیندیشیم و صلاح خود را تشخیص دهیم . یعنى اگر دیدیم ، در کارى ، با یکبار استفاده کردن ، چندین استفاده بعدى را از دست میدهیم ، باید از انجام آن کار خوددارى کنیم .