پند 49تا51 - مهر امام رضا(علیه السلام)

مهر امام رضا(علیه السلام)

سه شنبه 87 خرداد 28 :: 8:54 عصر :: نویسنده : تقی عابدی

49. فرصت را از دست ندهیم
اضاعه الفرصه غصه .
ح /118
ترجمه : از دست دادن فرصت ، مایه غم و انده است .
شرح : عمر انسان کوتاه و زودگذر است ، و فرصتهاى زندگى کوتاه تر و زودگذرتر از آن . هر روزى که از عمر انسان مى گذرد، تعدادى از فرصتهاى زندگى او نیز براى همیشه از دست مى رود و نابود میشود.
چون فرصتهاى زندگى ، دیگر قابل بازگشت نیستند، باید از هر فرصتى بهترین استفاده را بکنیم .
استفاده کردن از فرصت ، یعنى اینکه هر کارى را در وقت مناسب انجام دهیم .
اگر فرصتى که امروز، براى انجام کارى در اختیار ما است از دست برود، فردا، براى آن کار، فرصتى نخواهد بود. چون فرصتهاى فردا هم ، مخصوص ‍ کارهاى دیگران است که هر یک باید در وقت خود انجام شود، و دیگر نمى توانیم کارى را که فرصت انجامش امروز بوده ، براى فردا بگذاریم ، در آن صورت ، کارهایى هم که باید در فرصتهاى فردا انجام شود، عقب مى افتد، و اگر کار به همین شکل پیش برود، تمام فرصت هاى روزهاى آینده ما نیز، تباه مى شوند و از دست مى روند.
پس هر کارى را، باید در فرصت مناسب آن کار انجام داد، وگرنه ممکن است که دیگر، هیچگاه فرصتى براى انجام آن پیدا نشود.
مثلا سنین کودکى و نوجوانى ، فرصت مناسب تحصیل علم و آموختن دانش است . کس که چنین فرصت مناسبى را از دست برهد، در سالهاى بعد، گرفتهاریهاى زندگى ، اشتغال به کار و تاءمین معاش ، رسیدگى به امور خانه و همسر و فرزندان ، و دهها مسئولیت دیگر، به او اجازه و فرصت تحصیل نخواهد داد.
بهمین دلیل است که انسان باید هر فرصتى را که پیش مى آید، غنیمت بشمارد و از آن بهترین استفاده را بکند. و گرنه ، از دست دادن فرصت ، مایه غم و اندوهى مى شود که به هیچ قیمتى ، قابل جبران نخواهد بود.
50. مسئولیت وعده
المسئول حرحتى یعد.
ح /336
ترجمه : کس که از او درخواستى مى شود، تا زمانى که وعده انجامش را نداده باشد، آزاد است .
شرح : اسلام ، درباره وفاى به عهد سفارش بسیار کرده است . تا جایى که گفته مى شود: یکى از تفاوتهاى مسلمان با دیگران ، در این است که مسلمان ، وقتى براى انجام کارى قول بدهد، دیگر به هیچ قیمتى نباید از انجام قول وعده خود، شانه خالى کند.
بدین ترتیب ، مسلمان باید به شدت مراقب قول و قرارهاى خود باشد، و با بى توجهى به عهد و وعده هایش ، خود را نسبت به دستورهاى اسلام ، بى اعتناء نشان ندهد.
پس هرگاه ، کسى از شما در خواستى کرد، نباید نسنجیده و بدون اندیشه و حساب ، و عده انجام آن را بدهید. بلکه باید به خوبى فکر کنید و ببینید که آیا توانایى انجام آن را دارید یا نه . چون اگر وعده یى بدهید و بعد، از عهده انجامش برنیائید، کسى که به او وعده داده اید، به اطمینان قول شما، در انتظار کمک و مساعدت شما مى ماند، و براى حل مشکل خود، دست به اقدام دیگرى نمى زند و اگر شما وعده خود را انجام ندهید، ممکن است به آن شخص و زندگى فردى و خانوادگى و اجتماعى اش ، لطمه هاى جبران ناپذیر وارد آید و مسلمان مؤ من ، هرگز راضى نمى شود تا برادر و خواهر دینى اش ، بخاطر بدقولى او، لطمه ببیند.
امام علیه السلام ، براى آن که ارزش و اهمیت خوش قولى ، و زشتى بد قولى را نشان دهد، در این کلام ، موضوع را به شکل تازه یى مطرح کرده است . حضرت مى فرماید: وقتى از شما درخواستى مى شود، تا زمانى که قول انجامش را نداده اید، آزاد هستید که انجام آن کار را قبول کنید یا قبول نکنید. اما همینکه وعده انجامش را دادید، دیگر آزاد نیستید، بلکه خود را به صورت بنده کسى درآورده اید، که باید برایش کارى انجام بدهید.
یعنى انسان ، در برابر قول و قرارى که مى گذارد، آنقدر مسئولیت پیدا مى کند که گویى به صورت بنده قول و عهده خود در آمده است ، و هیچ چاره یى ، جز انجام آن ندارد.
51. ناتوانتر از ناتوانترین
اعجز الناس من عجز عن اکتساب الاخوان ، و اعجزمنه من ضیع من ظفربه منهم .
ح /12
ترجمه : ناتوان ترین مردم کسى است که در بدست آوردن دوست ، ناتوان باشد، و ناتوان تر از او، کسى است که دوست بدست آمده را، از دست بدهد.
شرح : توانایى انسان ، تنها در قدرت جسم و زور بازو نیست . بلکه توانایى روحى و اخلاقى ، بالاتر و با ارزش تر از توانائى جسم و تن است . قدرت جسمى ، با گذشت زمان و افزایش سن و سال از بین مى رود، اما توانایى روحى و اخلاقى ، بر اثر گذشت زمان بیشتر میشود، و انسان را قوى تر و ورزیده تر مى کند.
پس ما، ضمن آنکه براى سلامت تن و قدرت جسم خود، باید ارزش و اهمیت قائل باشیم و در حفظ آن بکوشیم ، باید سعى کنیم که توانایى روحى و اخلاقى هم بدست آوریم و هر روز به مقدار آن بیفزائم .
على علیه السلام مى فرماید: یکى از نشانه هاى قدرت روح و توانایى اخلاق ، این است که انسان بتواند با اخلاق خوب و رفتار انسانى و مناسب ، براى خود دوستان زیادى پیدا کند. پس کسى که نمى تواند براى خود دوست صمیمى و خوبى پیدا کند. از لحاظ روحى و اخلاقى ، عاجز و ناتوان است .
اما، ناتوان تر از او، کسى است که دوستى را پیدا کرده ، نتواند براى همیشه نگه دارد. یعنى با رفتار بد و اخلاق نامناسب خود، دوستان بدست آمده را، از دست بدهد و در زندگى اجتماعى ، تنها بماند. زیرا نگهدارى دوست ، دشوارتر از بدست آوردن دوست است . یعنى براى حفظ دوستان بدست آمده ، بیش از یافتن دوستان جدید، قدرت روحى و اخلاق لازم است .

موضوع مطلب :