|
18 - سفرة ام البنین‌چگونه است ؟ |
|
سفرة ام البنین: این سفره در میان مردم برخى از شهرها و آبادیهای ایران به «سفرة مادر حضرت ابوالفضل» یا «سفرة مادر حضرت عباس» نیز شهرت دارد. سفره‌ای به نام «بى بى سه‌شنبه» را نیز در جاهایى، مانند خراسان (شکورزاده، 28) به حضرت فاطمة ام‌البنین، و در جاهایى دیگر مانند شاهرود (شریعت‌زاده، 2/390-394) به حضرت فاطمة زهرا (ع) نسبت داده‌اند و به نام آن دو بى‌بى «سفرة ام‌البنى» و «سفرة حضرت فاطمه» نامیده‌اند. |
|
در پندار عامه، بى‌بى سه‌شنبه زنى نیکوکار بوده که در روز سه‌شنبه زاده شده، و سه‌شنبه ازدواج کرده، و سه‌شنبه نیز مرده است (اسدیان، 200؛ شکورزاده، 40). شاید منسوب کردن سفره‌های حضرت فاطمة زهرا و فاطمة ام البنین به بى‌بى سه‌شنبه، به این سبب بوده است که در گذشته سفره‌های نذری این دو خاتون را در روز سه‌شنبه مى‌انداخته‌اند. هنوز هم در بعضى از مناطق ایران، آش ام البنین را در روز سه‌شنبه مى‌پزند و سفره‌اش را هم در این روز مى‌اندازند (همو، 29). |
|
ام البنین، این مادر مقدس مثالى نیز در آیین اهدای نذری با حضور خود همچون یک میانجى نمادی میان آدمیزادگان و پروردگار عمل مى‌کند و زمینة نزدیکى نذر دهندگان را با خداوند برای برآورده شدن حاجاتشان و رهایى آنان از تنگى و سختى معیشت، فراهم مى‌نماید. |
|
19 - اسباب و خوراکیهای سفرة ام البنین چیست؟ |
|
اسباب و خوراکیهای سفرة ام البنین، ساده‌تر و کمتر از سفرة حضرت ابوالفضل است. قرآن، شمع، آینه، جانماز، مهر، تسبیح و کتاب دعا از اسباب مخصوص سفره؛ کاچى، نان، پنیر، سبزی، ماست و آجیل مشکل‌گشا و خرما از خوراکیهای نذری سفره است. آش و حلوا و پلو و چند گونه خوراکى و میوة دیگر نیز از خوراکیهای دیگر سفرة ام‌البنین است که برخى از آنها جنبة نذری، و برخى دیگر جنبة تشریفاتى دارد (نک: صفى‌نژاد، 401). |
|
صاحبان نذر، بنابر نیتهایى که مى‌کنند، سفره‌های نذری خود را پیش یا پس از بر آورده شدن حاجاتشان مى‌اندازند و اهدا مى‌کنند. خوراکیهای نذری را صاحب سفره، خود به تنهایى یا با مشارکت زنان حاجتمند و نذردار دیگر فراهم مى‌کند. مشارکت مردم در انداختن سفرة ام البنین به اینگونه است که هر کس هر نوع خوراکى را که نذر کرده است، تهیه مى‌کند و به صاحب سفره مى‌دهد که در سفره‌اش بگذارد. |
|
حلال بودن اسباب و خوراکیهای سفره و پولى که این اسباب و خوراکیها با آن فراهم مى‌شود، همچنین پاکیزگى و مطهر بودن زنان شرکت کننده در پای سفرة نذری از شرایط بنیادی در آیین سفره‌های نذری است. برخى نیز برای فراهم کردن مواد خوراکیهای نذری سفره، دوشیزگان نابالغى را که فاطمه نامیده مى‌شوند و در پندار عامه پاک و معصوم انگاشته مى‌شوند، برمى‌گزینند. |
